กระบวนวิชา 009304 การพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์
สรุปเรื่อง Open Acess (OA)
ประจำวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ.2554
__________________________________
เอกสารเปิดสาธารณะ (Open Access : OA)
---------------------------------------------------
- เป็นแนวคิดเปิดเป็นสาธารณะ สามารถเข้าถึงได้อย่างเสรี
- ไม่จำกัดสิทธิในการใช้ โดยอนุญาตให้ผู้ใช้สามารถกระทำการเชื่อมโยง คัดลอก ถ่ายโอนไปใช้ ทำการแจกจ่าย การทำสำเนา ทำการดัดแปลง และนำไปใช้เพื่อการค้าได้โดยไม่ต้องขออนุญาต
- เอกสารเปิดสาธารณะจะเน้นบทความการวิจัยหรือวิชาการในรูปแบบดิจิทัลที่ให้บริการบนอินเตอร์เน็ต
- ปัจจุบันครอบคลุมวิทยานิพนธ์ เอกสารการประชุม เอกสารการสอน รายงาน สิ่งพิมพ์รัฐบาล
- เอกสารเปิดสาธารณะจะไม่หมายรวมถึงนวนิยาย บทความในนิตยสาร รวมถึงเว็บไซต์ เช่น Wikis , Blogs ที่เปิดให้เข้าดูได้ เพราะมีรูปแบบที่เปิดเนื้อหาให้อ่านได้เป็นสาธารณะ แต่ผู้จัดทำจะยังคงความเป็นเจ้าของเนื้อหาที่ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ ยกเว้นมีการแจ้งว่าเป็นเอกสารเปิดสาธารณะ
- แนวคิดเริ่มเกิดขึ้นในประเทศสหรัฐอเมริกา จากกลุ่มนักวิชาการสายวิทยาศาสตร์ (Natural Sciences)
ข้อดีของการจัดทำเอกสารเปิดสาธารณะ
----------------------------------------------------
- แนวคิดการจัดทำเอกสารเปิดสาธารณะเป็นสิ่งที่ทำประโยชน์ให้กับสังคม หรือที่เรียกว่า Public Goods เนื่องจาก ทุกคนสามารถเข้าถึงสิ่งเหล่านี้ได้โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ช่วยทำให้เกิดการกระจายองค์ความรู้ได้อย่างทั่วถึง อีกทั้งทุกคนสามารถเข้าถึงได้ทุกที่ทุกเวลาตามที่ต้องการ
- สามารถนำไปเผยแพร่สู่สาธารณะได้อย่างรวดเร็ว ก่อให้เกิดการพัฒนาต่อยอดความรู้ได้เร็วขึ้น ย่อมช่วยให้โลกสามารถพัฒนาได้รวดเร็วมากขึ้นตามไปด้วย
- การจัดทำเอกสารเปิดสาธารณะสามารถเผยแพร่ขึ้นสู่อินเตอร์เน็ตได้อย่างรวดเร็ว ก่อให้เกิดการกระจายความรู้ใหม่ๆสู่ผุ้อ่านได้เร็วมากขึ้น ความรู้ที่เผยแพร่ย่อมมีความทันสมัย ทันต่อเหตุการณ์ในปัจจุบัน หากเป็นสิ่งพิมพ์ กว่าจะได้มีการจัดพิมพ์ก็ต้องใช้ระยะเวลานาน ส่งผลให้ความรู้ถึงผู้อ่านได้ช้า ความรู้ที่ผู้อ่านได้รับจึงกลายเป็นความรู้ที่ล้าหลังไปแล้วเป็นเวลาหลายปี
- ความรู้สามารถเผยแพร่สู่ผู้อ่านได้ทันทีอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้อ่านได้รับความรู้ใหม่ๆได้ทันที
- มีความรวดเร็วในการจัดทำ เนื่องจากสามารถจัดทำได้ง่ายและสามารถปรับปรุงแก้ไขได้ในภายหลัง
สรุปเกี่ยวกับลักษณะของเอกสารเปิดสาธารณะ
----------------------------------------------------------
- สัญลักษณ์มีลักษณะเป็นตัวอักษร C กลับหัวแสดงว่าเป็นงานสาธารณะ (Copyleft) ซึ่งจะตรงข้ามกับสัญลักษณ์ของ Copyright ซึ่งเป็นงานที่สงวนลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่
- แต่เดิมนั้นเอกสารเปิดสาธารณะ หมายถึง บทความทางด้านวิชาการในรูปแบบดิจิทัลที่ให้บริการบนเครือข่ายอินเตอร์เน็ตเท่านั้น
- ปัจจุบันครอบคลุมถึงวิทยานิพนธ์ เอกสารสัมมนา การประชุม เอกสารการสอน และสื่อโสตทัศนวัสดุ เช่น วิดีโอ เพลง ภาพ
- เกิดแนวคิดปฏิเสธการนำผลงานของนักวิชาการไปเป็นสินค้าขายเป็นกำไรของบริษัท ทุกผลงานที่นำไปขายต้องนำเสนอให้เป็นสาธารณะ
- เอกสารเปิดสาธารณะมีแนวคิดที่สำคัญ คือ สิทธิหรือลิขสิทธิ์ยังเป็นของผู้เขียน มีกฎหมายลิขสิทธิ์ครอบคลุม ผู้เขียนหรือผู้จัดทำสิ่งพิมพ์ต้องทำการอนุญาต โดยมี License อนุญาตให้นำไปทำได้อย่างไรได้บ้าง เช่น Copy ทำสำเนา ดัดแปลง อนุญาตสิทธิบางประการให้กับผู้ใช้ที่นำผลงานไปใช้
- การนำไปใช้งานขึ้นอยู่กับว่าผู้ที่เป็นเจ้าของอนุญาตให้นำผลงานไปใช้ได้อย่างไรได้บ้าง โดยที่เมื่อนำไปใช้แล้วไม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อผู้เป็นเจ้าของ ซึ่งอาจจะมีการจำกัดสิทธิบางประการหากมีการนำไปใช้งาน
พัฒนาการที่ทำให้เกิดเอกสารเปิดสาธารณะ
------------------------------------------------------
- E-Publishing มีการจัดทำสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์เพิ่มมากขึ้น เนื่องจาก การจัดทำสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์สามารถเผยแพร่ข้อมูลได้ง่ายและสะดวกรวดเร็วกว่าสิ่งพิมพ์ สามารถเข้าถึงได้ทุกที่ทุกเวลา ทุกคนสามารถเข้าถึงได้อย่างเท่าเทียมกัน และเข้าถึงได้พร้อมกันทีละหลายคน อีกทั้ง ยังมีราคาถูกกว่า นับเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายของห้องสมุดได้เป็นอย่างดี
- The Internet ช่วยส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาเอกสารสาธารณะมากยิ่งขึ้น เนื่องจาก การทำสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์สามารถจัดทำได้ง่ายและใช้ต้นทุนต่ำในการจัดทำ รวมทั้งสามารถนำเสนอเพื่อเผยแพร่ผลงานทำได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว โดยไม่ต้องอาศัยสำนักพิมพ์เป็นตัวกลางในการเผยแพร่ผลงาน
- The Prices of Journals ในปัจจุบันห้องสมุดประสบกับปัญหาราคาวารสารสิ่งพิมพ์สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ห้องสมุดจึงเลือกที่จะบอกรับวารสารสิ่งพิมพ์ที่เป็นอิเล็กทรอนิกส์แทน เพื่อช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย อีกทั้งยังช่วยประหยัดค่าจัดส่งสิ่งพิมพ์ ค่ากระดาษในการตีพิมพ์สิ่งพิมพ์ รวมถึงช่วยในการประหยัดพื้นที่ในการจัดเก็บสิ่งพิมพ์ เพราะ อาศัยคอมพิวเตอร์ในการจัดเก็บ และคอมพิวเตอร์สามารถจัดเก็บข้อมูลได้เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ยังไม่ต้องเสียค่าดูแลรักษาความปลอดภัยของวารสารสิ่งพิมพ์ ค่าใช้จ่ายในการดูแลบำรุงรักษาสิ่งพิมพ์ ซึ่งสามารถชำรุดเสียหายได้ง่าย และที่สำคัญช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการสั่งซื้อสิ่งพิมพ์เข้าห้องสมุด เนื่องจาก การบอกรับฐานข้อมูลที่จัดเก็บสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์มีราคาถูกกว่าสิ่งพิมพ์ที่ตีพิมพ์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น